АКШнын аэронавтика жана космос мейкиндигин изилдее боюнча улуттук башкармасы тундук жарым шардын панорамасын жарыялады. Ал космостук телескоптун камералары тарабынан тартылган 208 сүрөттөн турат НАСА TESS. Панорама түндүк жарым шардын асманынын болжол менен 75%ын көрсөтөт.
TESS — транзиттик ыкма менен экзопланеталарды издөө үчүн арналган космостук телескоп. Ал асмандын чоң аймактарында жылдыздардын көптүгүн жана алардын жарыктыгынын кичине өзгөрүшүн байкоо аркылуу планеталардын жайгашкан жерин аныктайт. Планета биздин көз карашыбыз боюнча өзүнүн жылдызынын алдынан өткөндө, ал жылдыздын жарыгынын бир бөлүгүн жаап, анын убактылуу өчүп калышына себеп болот. Бул көрүнүш транзит деп аталат. Бүгүнкү күнгө чейин, бул ыкма планеталарды издөөнүн эң ийгиликтүү стратегиясы экендигин далилдеди, бүгүнкү күндө 4300гө жакын белгилүү экзопланетанын төрттөн үч бөлүгү табылган. Топтолгон маалыматтар башка кубулуштарды, мисалы, супернова жарылууларын изилдөөгө да мүмкүндүк берет.
Бүгүнкү күнгө чейин TESS 74 экзопланетаны - биздин Күн системасынан тышкары планеталарды тапты. Учурда астрономдор 1200гө жакын кошумча экзопланета талапкерлерин издеп жатышат жана потенциалдуу жаңы дүйнөлөр ырастоону күтүп жатышат. 600ден ашык мындай кандидаттар Тундук жарым шардын асманында.
Түндүктөгү «мозаика» TESS ишинин биринчи жылында тартылган түштүк жарым шардын окшош панорамасына караганда асмандын кичине бөлүгүн камтыйт. Түндүк секторлордун жарымына жакыны үчүн команда Жерден жана Айдан келген адашкан жарыктын таасирин азайтуу үчүн камераларды түндүктү көздөй бурууну чечти жана бул талааны камтууга байкаларлык таасирин тийгизди.
«Түндүк панораманын» сүрөттөрү телескоп аркылуу Жерге жөнөтүлгөн маалыматтардын аз гана бөлүгү. Асман жарым шары шарттуу түрдө 13 секторго бөлүнөт. TESS жалпысынан 16 сенсору бар төрт камераны колдонуп, дээрлик бир ай бою ар бир сектордун сүрөтүн тарткан. Негизги миссия учурунда камералар ар бир 30 мүнөт сайын асмандын толук секторун тартып турган. Бул ар бир сенсор дээрлик 30 толук илимий сүрөттөрдү алган дегенди билдирет. Жалпысынан TESS 800 терабайттан ашык маалыматтарды өткөргөн.
Келерки жылы бул керсеткучтер кескин турде жогорулай тургандыгы белгилуу. TESS кеңейтилген миссиясын баштады, анын жүрүшүндө түштүк асманын сүрөттөө үчүн дагы бир жыл өткөрөт. Телескоп биринчи жылы ачылган планеталарды кайра байкап, жаңыларын таап, алгачкы изилдөөлөрдүн боштуктарын толтурат. Спутниктик маалыматтарды чогултуу жана иштетүүдөгү өркүндөтүүлөр азыр TESSке ар бир 10 мүнөт сайын толук сектордук сүрөттөрдү кайтарып берүүгө жана ар бир 20 секундада миңдеген жылдыздардын жарыктыгын өлчөөгө мүмкүндүк берет.
Ошондой эле окуңуз:
- Киль тумандуулугунун жаңы сүрөттөрү Уэбб телескобунун потенциалын көрсөтөт
- Cygnus жүк ташуучу кемеси Эл аралык космос станциясына ийгиликтүү жетти