Окумуштуулардын айтымында, драманын прелюдиясын көргөнгө караганда жылдыздардын жарылуусунун башаламан кесепеттерин көрүү алда канча оңой.
Бирок, акыры, астрономдор жарылып жаткан жылдыздар деп аталган "суперновага айланган" учурда кызыл алп жылдызды байкоого жетишти. Гавайидеги телескоптун жардамы менен окумуштуулар тобу 2020-жылдын жай айларында кызыл супергигант жылдыздын байкоолорун чогулткан. Анан, сентябрда, ошол эле жылдыз SN 2020tlf деп аталган супернова жарылуусунан каза болгон, бул жарылууну команда мүчөлөрү өз түрүндөгү "эң жаңы суперновалардын бири" деп аташкан.
«Бул чоң жылдыздар өлөөр алдында эмне кылышы жөнүндөгү биздин түшүнүүбүздөгү ачылыш. Бул биз биринчи жолу кызыл супергигант жылдыздын жарылып жатканын көрдүк!” - деди Винн Джейкобсон-Галан, Калифорния университетинин Астрономия боюнча Улуттук фондунун кызматкери жана жаңы изилдөөнүн башкы автору.
Жарылып жаткан жылдыз массасы Күндүн массасынан болжол менен 10 эсе чоң болгон кызыл супергигант болгон жана Жерден 120 миллион жарык жылы алыстыкта NGC 5731 галактикасында жайгашкан.
Жаңы изилдөөдө астрономдор 2020-жылдын январынан баштап жарылуудан бир жылга жакын убакытка созулган бир нече телескоптордон супернованы камтыган аймакка байкоо жүргүзүштү. Кээ бир архивдик байкоолор менен бирге бул маалыматтардын баары илимпоздорго жылдыз өзүнүн жашоосунун акыркы күндөрүндө өзүн кандай алып жүргөнү жана супернованын так кантип пайда болгондугу жөнүндө түшүнүк берген.
Астрономдордун өзгөчө кызыгуусун жараткан суперновага чейин акыркы төрт ай ичинде чогулган жылдыздын байкоолору болгон, бул аймакта кошумча жарык бар экенин көрсөткөн. Байкоолор азырынча жарылууга чейин кызыл супергиганттар өзүн башкача алып жүрөрүн эч кандай ишарат кыла элек, SN 2020tlf активдүүлүгү бул жылдыздардын кээ бирлери кызыл желектерди көрсөтүп жатышы мүмкүн экенин көрсөтүп турат.
Окумуштуулар супернова окуясына чейинки акыркы күндөрдү жакшыраак түшүнүү үчүн алар жарылганга чейин дагы кызыл супергиганттарды табабыз деп үмүттөнүшөт.
"SN 2020tlf сыяктуу дагы көп окуяларды табуу жылдыздар эволюциясынын акыркы айларын аныктоого чоң таасирин тийгизет, массалык жылдыздар өмүрүнүн акыркы көз ирмемдерин кантип өткөрөөрүнүн сырын ачуу үчүн байкоочулар менен теоретиктерди бириктирет" деди Джейкобсон-Галан.
Ошондой эле окуңуз: